Seht jene Menschen Libretto zu Bachs Johannespassion, BWV 245
|
Behold the people Libretto for Bach's St John Passion, BWV 245
|
|
ERSTER TEIL
01 Chor Alle Seht jene Menschen, deren Sein in allen Landen schmählich ist! Zeigt uns durch Eure Passion, daß Ihr, in Eurer Menschlichkeit, zu aller Zeit, und oft in größter Niedrigkeit verachtet worden seid. 02 Rezitativ & Chor Erzähler Luis fuhr mit seinen Freunden abends nach Orlando, in eine Tanzbar, das Ziel von Luis und seinen Freunden. Omar aber, der auf sie schoß, kannte den Ort auch; denn Schwule verabreden sich dort im Club mit ihresgleichen. Da nun Omar für sich hatte gefaßt den Entschluss, daß er Attentate im Club begehen wollte, kommt er dahin mit Glock, Shotgun schwer bewaffnet. Weil nun WIR heut’ alles wissen, was dort geschehen sollte, steht einer auf und stellt die Frage: Ein Betroffener Warum die Tat? Erzähler Doch man wiegelte ab: Die Presse Zufall. Zufall. In irgendeiner Bar. Erzähler Da widerspricht er ihnen: Ein Betroffener Nein. Falsch. Erzähler Omar aber, den man erschoß, kann nichts mehr sagen. Da nun jener ganz deutlich meint: ‘Nein. Falsch!’, werden viele verlegen und schauen zu Boden. Da fraget er sie nun abermal: Ein Betroffener Warum die Tat? Erzähler Sie aber meinen: Die Presse Zufall. Zufall. In irgendeiner Bar. Erzähler Doch wir antworten drauf: Ein Betroffener Das Attentat war Schwulenmord. Eine solche Tat soll man beim Namen nennen. 03 Choral Alle Verpönte Lieb, die Lieb abseits der Maße, hat Euch gebracht auf eine Marterstraße. Wir leben mit der Welt in Lust und Freuden, und andre leiden. 04 Rezitativ Erzähler Nur daß es bald verharmlost wurde, wie man’s gewohnt ist: Sind queere Personen die Opfer, verschweigt man die Fakten gerne. Wie oft schon brauchte einer Gewalt, voll Wut und Haß, und schoß wahllos zwischen Feiernde, legt Feuer oder Bomben - ja so sterben viele. Deshalb wollen wir sagen: Ein Betroffener Laßt uns das Schweigen beenden. Soll man den Haß nicht nennen, der oft der Anlaß gewesen ist? 05 Choral Alle Rechtsprechung und Gesetz stell’ gleich wie Ihr auch immer liebet Euch. Schreibt fest nach solcher Leidenszeit Gerechtigkeit in Lieb und Freud. Widersprecht dem Gedankengut, das jeder Lieb Gewalt antut. 06 Rezitativ Erzähler Das Massaker Omars in Orlando kostete fünfzig Menschen dort das Leben. Und es geschah im Trubel und Spaß der Latino-Tanznacht, und es gab keine Warnung, wie sich wohl mancher noch erinnern kann. Es bleibt nur kein Einzelfall, daß da einer meint, es wäre gut, daß ein Mensch würde umbracht, weil er liebt. 07 Arie Alt Von den Normen, die nur Sünden lassen empfinden, wird mein Geist gebunden. Mich von all den Fehlurteilen völlig zu heilen, will ich ganz gesunden. 08 Rezitativ Erzähler Viel zu oft noch aber können die Menschen nicht: lieben, wen sie wollen. 09 Arie Sopran Ich folge dir gleichfalls mit freudigen Schritten und lasse sie nicht, die Liebe, mein Licht. Befördert den Lauf und höret nicht auf, einander zu lieben, zu küssen, zu schätzen. 10 Rezitativ Erzähler Im Jahr Siebzehndreißig stand Josua Wilts vor Gericht, der war ein Trinker, gemein, und der Küster im Utrechter Dom. Grad dort hatte er Fremde attackiert. Und seine jüngere Schwester, die dem Utrechter Rat bekannt war, trat auf, beschuldigte weit’rer Untaten ihn, so riefen sie Josua hinzu. Da sprach die Schwester gar bitter empört zum Bruder: Die Schwester Und außerdem schlägst du noch deine Kinder! Erzähler Er sprach: Josua Wilts Das stimmt nicht. Erzähler Da schwiegen aber die Schwester und Kinder. Er hatte sie eingeschüchtert, und er war bös, sie fürchteten sich. Josua aber stund bei ihnen und grübelte ernst. Einer der Richter schließlich fragte Josua, was er meine zu der ganzen Sache. Josua antwortete ihm: Josua Wilts Ich möchte frei, öffentlich bekennen vor Gericht: Ich habe sicherlich zuweilen viel getrunken und bös gehandelt, vor allem Sonntags im Utrechter Dom, doch hab ich dort nicht mit Männern gehurt. Warum fragst du nicht danach? Frag mich danach doch, frag nach Sodoms Lüsten, die ich im Dome gesehen habe. Wisse, die teuflischste Hure heißt Zacharias Wilsma! Erzähler Als er aber dies behauptete, ließ der Richter einfach und ohne Zögern Wilsma sofort arrestier’n und sprach: Ein Utrechter Richter Zieht ihn aus und überantwortet ihn der Folter! Erzähler Wilsma aber antwortete: Zacharias Wilsma Hab ich übel getan, so beweise es, daß es böse sei, hab ich aber recht getan, was schlägest du mich? 11 Choral Alle Wer hat dich so geschlagen, mein Freund, und dich mit Plagen so übel zugericht’? Es ist doch keine Sünde, wie du so zu empfinden, nein, Missetaten sind das nicht. Du hast doch nur ein Leben, Dir ist nicht mehr gegeben, Du zeigst es einfach her. Das hat sie so erreget, das Elend, das dich schläget, und das verdummte Marterheer. 12 Rezitativ & Chor Erzähler Und Wilsma nannte, nackt, geschunden ihnen hundertvierzig Freunde. Baron Frederick war ganz ahnungslos, da sprachen sie zu ihm: Alle Bist du nicht Sodomsjünger einer? Erzähler Er leugnete aber und sprach: Frederik Adriaan van Reede van Renswoude Ich bin’s nicht. Erzähler In der Stadt kursierten Flugblätter von Verleumdung voll, und Frederick mußte sich wieder wehren: Ein Hetzer Sahe man dich nicht im Domturm verkehren? Erzähler Da verleugnete Fredrick abermal, doch wußte er, es gibt kein Entrinnen. Da dachte Fredrick an die Küsse Wilsmas und ging hinaus und weinete bitterlich. 13 Arie Tenor Ach, mein Sinn, wo willst du endlich hin, wo soll ich mich erquicken? Bleib ich hier, und ertrage ich Spott und Abscheu in den Blicken? Bei der Welt ist gar kein Rat, und im Herzen bohrn die Schmerzen meiner Missetat, die vor Angst die Lieb verleugnet hat. 14 Choral Alle Jeder, der nicht denkt zurück, solchen Tod verneinet, wer nicht auf den ersten Blick bitterliche weinet. Kommt ihr Opfer und klagt an, die nicht wollen büßen, wer Euch Unrecht hat getan, sprecht ihm/ihr ins Gewissen. ZWEITER TEIL 15 Choral Alle Jener, des jetzt wird gedacht, kein Bös’ hat begangen, er ward heimlich in der Nacht als ein Dieb gefangen, entführt von herzlosen Leut und fälschlich verklaget, verlacht, verhöhnt und verspeit, wie man nun hier saget. 16 Rezitativ & Chor Erzähler Nach Halberstadt in Preußen, man schreibt das Jahr Siebzehnzwanzig, führt nun die Reise. Dort wurd eine Person beschuldigt, als Frau mit einer Frau zu leben: Lagrantinus Rosenstengel. Da ging ein Richter der Sache nach und sprach: Ein Richter in Halberstadt Was bringet ihr für Klage wider diesen Menschen? Erzähler Sie antworteten und sprachen zu ihm: Die Verwandten Wäre diese nicht des Satans Tochter, wir hätten sie Euch nicht überantwortet. Erzähler Da sprach der Richter zu ihnen: Ein Richter in Halberstadt Wenn er doch gar kein Mann ist - wie wurde er denn Mann eurer Tochter? Erzähler Da sprachen die Kläger zu ihm: Die Verwandten Ihr Leben war nur Lüge! Erzähler Die eigne Schwiegermutter Lagrantini hatte erkundet, daß ihr Schwiegersohn einen weiblichen Körper hatte. Da ging der Richter selber hinein zum Gefangnen, nahm ihn zu sich und sprach zu ihm: Ein Richter in Halberstadt Frau oder Mann, was bist du? Erzähler Und er antwortete: Lagrantinus Rosenstengel Fragst du mich das von dir selbst, oder haben dich andere darauf gebracht? Erzähler Der Richter antwortete: Ein Richter in Halberstadt Es ist ganz einfach: Du bist von der Schwiegermutter und deinen Verwandten bei mir angezeigt, was geht in dir vor? Erzähler Und er antwortete: Lagrantinus Rosenstengel Ich weiß nicht, wer ich wirklich bin. Sähe man, wer ich wirklich bin, alle Richter würden darum kämpfen, daß ich als Ehemann mit meiner Ehefrau lebe, aber nun ist mein Fleisch eben weiblich. 17 Choral Alle Man kann mit seinen Sinnen nicht erreichen, womit doch so ein Leben zu vergleichen, ihr könnt mit eurem ach so schweren Leben ein Beispiel geben. 18 Rezitativ & Chor Erzähler Da sprach der Richter zu ihm: Ein Richter in Halberstadt So bist du also ein Mann? Erzähler Und er antwortete: Lagrantinus Rosenstengel Du sagst’s, ich bin ein Mann. Doch bin ich so geboren und in die Welt kommen, daß ich als Frau erscheinen soll. Und was die Wahrheit ist, muß ich allein entscheiden. Erzähler Spricht der Richter zu ihm: Ein Richter in Halberstadt Was ist Wahrheit? Erzähler Und da er das gesagt hat, ging er wieder hinaus zu den Klägern und spricht zu ihnen: Ein Richter in Halberstadt Ich finde keine Schuld an ihm. Er führt eine glückliche Ehe, er hat seine Frau nicht gezwungen. Wollt ihr denn, daß ich dieses Paar hier strafe und trenne? Erzähler Da schrieen sie wütend allesamt und sprachen: Die Verwandten Dies Monster, Teufelsbrut, dies Monster ist ein Satanskind! Erzähler Satanskind aber ist ein Haßwort. Das ließ den Richter schaudern, es schüttelte ihn. 19 Arioso Bass Betrachte, mein Verstand, in ehrlichem Bedauern, mit bittrem Sinn und tief beklemmtem Herzen, den Gang der Welt in Sorg und Schmerzen: Wie hier die Dummheit eine Sünde in Liebesgefühlen sieht. Du kannst Erkenntnis auch in solchem Leiden finden; drum sieh ohn Vorurteil was ist. 20 Arie Tenor Erwäge, wie der Menschen Hülle in aller Fülle der Schönheit gleiche geht. Und daß, nachdem die Hochmutswogen von unsrem Vorurteil sich verzogen, der allerschönste Regenbogen für alle gleich und wertfrei steht. 21 Rezitativ & Chor Erzähler Die Schwiegermutter zeigte einen Phallus aus Leder, den hatte er umgeschnallt, und reichte ihn herum die Runde, sie höhnten: Die Verwandten Sei gegrüßet, liebes falsches Männlein! Erzähler Und spieen aus auf den Boden. Da nahm der Richter wieder das Wort und sprach zu ihnen: Ein Richter in Halberstadt Sehet, ich führte ihn heraus zu euch, daß ihr erkennet, daß ich keine Schuld an ihm finde. Erzähler So stand Lagrantinus da selbst und trug einen Herrenrock und Hosenkleid. Und er sprach zu ihnen: Ein Richter in Halberstadt Sehet, welch ein Mensch! Erzähler Da das die Schwiegermutter und Verwandten hörten, schrieen sie und sprachen: Die Verwandten Tötet sie, tötet sie! Erzähler Der Richter sprach zu ihnen: Ein Richter in Halberstadt Diese Ehe hat für beide Bestand, und ich finde keine Schuld an ihnen. Erzähler Die Kläger antworteten ihm: Die Verwandten Wir haben ein Gesetz, und nach dem Gesetz soll sie sterben; denn sie hat sich gegen Gottes Plan gestellt. Erzähler Da der Richter das Wort hörete, zweifelt er gar noch mehr und ging wieder hinein in das Richthaus und spricht zum Ehmann: Ein Richter in Halberstadt Was soll ich machen? Erzähler Lagrantinus gab ihm keine Antwort. Da sprach der Richter zu ihm: Ein Richter in Halberstadt Redest du nicht mit mir? Weißt du denn nicht, daß ich Macht habe, dich zu verurteilen, und Macht habe, dich freizusprechen? Erzähler Der Mann antwortete: Lagrantinus Rosenstengel Du hättest keine Macht über mich, wenn sie dir nicht wäre von oben herab gegeben; darum: der als Mensch mich so geschaffen hat, der will es so haben. Erzähler Von dem an sucht’ er einen Ausweg, wie er ihn losließe. 22 Choral Alle Durch dein Entscheiden, Richter du, kann ihm die Freiheit kommen. Dein Zweifeln läßt uns nicht in Ruh, wird von uns ernst genommen; Wenn du dich traust, gerecht zu sein, wird unser Weg viel leichter sein. 23 Rezitativ & Chor Erzähler Die Kläger aber schrieen und sprachen: Die Verwandten Lässest du diese los, so bist du des Glaubens Freund nicht; denn wer sich zum Mannsbilde machet, der ist wider die Schöpfung. Erzähler Da der Richter das Wort hörete, setzte er ein Schreiben auf, und schickte es an den König, mit dem Urteil, das zwar war ein Schuldspruch, mit Verschonung aber gnadenhalber. Es kam aber drei Wochen später der Erlaß des Königs, und er spricht zu den Klägern: Ein Richter in Halberstadt Da habt ihr euren Willen! Erzähler Sie schrieen alle: Die Verwandten Weg, weg mit ihr, richtet sie hin! Erzähler Spricht der Richter zu ihnen: Ein Richter in Halberstadt Ja, der König befiehlt die Hinrichtung. Erzähler Die ganze Runde antwortete: Die Verwandten Ja, ja, wie klar ist diese Antwort: sie muß sterben. Erzähler Da überantwortete er ihn, daß er enthauptet würde. Sie nahmen Lagrantinus und führeten ihn hin. Ohne jedes Wort ging er hinaus zum Richtplatz, der da lag am Fischermarkt, nicht weit weg vom Dom im Städtchen Halberstadt. 24 Arie & Chor Bass Eilt, ihr angefochtnen Seelen, geht aus euren Marterhöhlen, eilt – Wohin? – zur Todesstadt. Nehmet an der Hoffnung Werke, flieht – Wovor? – der Ängste Stärke, eure Wohlfahrt Chancen hat. Eilt, ihr angefochtnen Seelen, geht aus euren Marterhöhlen, eilt – Wohin? – nach Halberstadt. 25 Rezitativ & Chor Erzähler Allda enthaupteten sie ihn, und seine Ehefrau wurd auch verurteilt: drei Jahr Zuchthaus und Verbannung. Der Richter aber schrieb einen Widerspruch und legte ihn in den Akt, da war geschrieben: Erzähler ‘Das Urteil war allein des Königs Urteil.’ Erzähler Diesen Widerspruch lasen viel Kläger; denn die Schrift bekam jeder zugestellt, der darin verzeichnet ist. Und es war geschrieben auf ganz einfache, deutliche, unmißverständliche Weise. Da sprachen die Schwiegermutter und Kläger zu dem Richter: Alle Zweifle nicht am Königsurteil, gib es zu und sei zufrieden: Ein Glück des Königs Urteil. Erzähler Der Richter antwortet: Ein Richter in Halberstadt Was ich geschrieben habe, das habe ich geschrieben. 26 Choral Alle In meines Herzens Grunde eur’ Nam und Leid allein funkelt all Zeit und Stunde; drauf will ich wachsam sein. Ich nehm mir euer Leben zum Beispiel in der Not, und werde nicht vergeben den ungerechten Tod. 27 Rezitativ & Chor Erzähler Wir wechseln die Szene, laßt uns nun nach Tschetschenien schauen, und zwar nicht nach gestern, sondern nach heute: einem jeglichen offen Schwulen droht Haft, mit Folter und Tod. Gewalt aber wird hier ganz offen, von oben her verordnet durch den Staat. So heißt es im staatlichen Rundfunk: Verlautbarung von Ramsan Kadyrow Tötet eure schwulen Kinder! Und das ohne Zögern, sonst tun wir es. Erzähler Tagtäglich werden Schwule entführt. Sie verschwinden. Sie bringen die Verschleppten in versteckte Lager, dort werden Tage sie gequält und schwer mißhandelt. Das beweisen geleakte Fotos. Entführt aber wurden unter anderm auch zwei Brüder: Ismail Isajew, grad achtzehn, ein Aktivist, wie auch Salech Magamadow. Und auf einem illegalen Foto, konnte man ein Opfer sehen, das halbtot dalag. Da ruft ein Mann verzweifelt: Der Freund von Ismail Isajew Nein, seht doch, das ist mein Freund. Erzähler Danach sagt er ganz in Tränen: Der Freund von Ismail Isajew Seht doch, dort stirbt mein Geliebter. 28 Choral Alle Heute wissen wir sehr gut von den Foltertaten, immer wieder siegt der Mut Unrecht zu verraten. O Mensch, mache Richtigkeit, Willkür laß nicht siegen. Öffentlich mach alles Leid, laß dich nicht belügen. 29 Rezitativ Erzähler Viele Namen wären hier noch zu nennen. Zum Beispiel Kleo Flores, lesbische Aktivistin, auf einer Busfahrt verschwunden, entführt, in Mexiko. Man fand sie gefoltert, zerstückelt. Genauso erging es Mariella Franco, der Kämpferin für starkes Frauenrecht verheiratet mit ihrer Freundin. Solche Haßverbrechen haben bis heut’ kein Ende. Deshalb: Ein anderer Betroffener Nichts ist vollbracht. 30 Arie Alt Nichts ist vollbracht, kein Trost vor die gequälten Herzen: ‘Die Mörder frei’, der Satz verhöhnt der Opfer Schmerzen. Wo sind die Retter, wo die Kraft? Wer führt den Kampf? Nichts ist vollbracht. 31 Rezitativ Erzähler Zu viele sind tot. Sind verstummt. 32 Arie & Chor Bass Wenn dies ich höre, muß ich fragen, wenn ich höre, laß mich fragen: So viele tot, ja tot geschlagen, und ich, ich wußt’ nichts, hab nichts dagegen getan. Inwieweit trag ich Schuld daran? Kann ich durch jener Pein und Sterben mir irgend Trost erwerben? Ist dennoch für mich Hoffnung da? Man kann gewißlich zwar nichts sagen; doch gehe ich in mich und denk stillschweigend: Ja. Alle Hoffnung, die du schienest tot, lebest doch ohn Ende, daß in jeder großen Not, zu dir ich mich wende. Denn in dir bleibt stets ein Rest, den nichts kann beschweren, weiß ich doch, das stehet fest, Recht ist mein Begehren. 33 Rezitativ Erzähler In Ninive, da stoßen sie Schwule vom Dach in den Tod, vom zehnten Stock sie schlagen auf. Und in Rußland da hetzen sie queere Menschen mit Hunden, und in Lagos tun sie das auch. Und das ist nur ein Beispiel aus Hunderten. 34 Arioso Tenor Mein Herz, in dem die ganze Welt bei all den Leiden gleichfalls leidet, weil Hinseh’n man nicht mehr vermeidet: Das Recht zerreißt, ein Staat zerfällt, die Willkür lebt und Hetzer spalten – ja, so viel Unrecht sieht man walten... was willst du denn alleine tun? 35 Arie Sopran Zerfließe, mein Herze, in Fluten der Zähren den Toten zu Ehren. Erzähle der Welt und den Menschen die Not: so viele sind tot. 36 Rezitativ Erzähler Die Toten aber, wenn man ihre Namen nennt, daß nicht die Einzelnen vergessen werden bei all den Morden, (denn derselbigen Anzahl ist ja sehr groß), werden aufgeschrieben, daß ihre Taten gewahrt sind, und sie nicht vergessen bleiben. Das leisten die Hilfsgruppen, und setzen sich aus der Verfolgung. Eine Arbeit, die oft stark behindert wird. Wenn wir aber die Schrecken hören, die sie sahen, und wer da gestorben ist, da entsetzt uns die schiere Zahl. Und das bringt uns auf die Frage: ist wirklich da draußen immer noch so viel Haß? Ja, viel davon geschieht am hellichten Tag. Und wer es mit ansieht, der soll es bezeugen, und das Zeugnis sei wahr, und ein jedermann wisse, daß er die Wahrheit saget, auf daß ihr sehet. Denn: ihr habt es gehöret, für viele Orte muß man sagen: Ein Betroffener ‘Noch immer ist, wer queer, gefährdet.’ Erzähler Und außerdem ist auch noch dieser Satz wahr: Ein anderer Betroffener ‘Es ist geschehen, und wird auch von allein nicht enden.’ 37 Choral Alle O hilf, Kenntnis, Sichtbarkeit, von so vielem Leiden, daß wir stets erinnern dran, Vorurteile meiden. Jedes Wort und Konsequenz fruchtbarlich bedenken, dabei, rücksichtsvoll und wach, Umsicht allem schenken. 38 [entfällt in dieser Version] 39 Chor Alle Ruht wohl, unzählige Gebeine, eu’r Leiden ich nicht mehr verneine, ruht wohl und bringt auch mich zur Ruh. Das Grab, das Euch bestimmet ist, und leider Eure Not umschließt, soll uns ein Auftrag sein, hör’n wir nur richtig zu. 40 Choral Alle Ach ja, ob da lieb Engelein so etwas wie die Seele mein nach irgendwohin tragen... Den Leib, wie immer er mag sein, bejah’n, ohn jede Qual und Pein, ganz ohne jede Frage... das wäre schon genug für mich, daß meine Augen sehen sich in aller Freud das Leben an, egal ob Frau, divers, ob Mann. Ihr Zuhörn’de, versteht ihr mich? Das wär ein Anfang, sicherlich. |
EERSTE DEEL
01 Koor Allen Zie de mensen van wie het bestaan in alle landen smadelijk is! Toon ons door jullie lijden, dat jullie, in jullie menselijkheid, altijd, zelfs in de grootste vernedering, worden veracht. 02 Recitatief & koor Verteller Luis ging met zijn vrienden ’s avonds naar Orlando, naar een dansbar, het doel van Luis en van zijn vrienden. Omar echter, die op hen schoot, kende die plaats ook; want homo’s komen in die club om te daten met gelijken. Toen Omar het besluit had genomen om aanslagen te willen plegen in de club, kwam hij erheen, zwaar bewapend met Glock en shotgun. En omdat WIJ nu alles weten wat daar zou gaan gebeuren, staat er iemand op en stelt de vraag: Een Getroffene Waarom deze daad? Verteller Maar men wuifde de vraag weg: De Pers Toeval. Toeval. In een willekeurige bar. Verteller Hij spreek hen tegen: Een Getroffene Nee. Dat is niet waar. Verteller Omar echter, die men doodschoot, kan niets meer zeggen. Nu diegene zo duidelijk zegt: ‘Nee. Dat is niet waar!’, generen velen zich en kijken naar de grond. Hij vraagt het hun nogmaals: Een Getroffene Waarom deze daad? Verteller Zij zeggen echter: De Pers Toeval. Toeval. In een willekeurige bar. Verteller Maar wij antwoorden daarop: Een Getroffene Die aanslag was homomoord. Zo’n daad moet je bij de naam noemen. 03 Koraal Allen Straffelijke liefde, een liefde afwijkend van de maat, heeft jullie op een martelweg gebracht. Wij leven met de wereld in lust en vreugde, en anderen lijden. 04 Recitatief Verteller Alleen werd het al snel gebagatelliseerd, zoals men dat gewend is: zijn queers het slachtoffer, dan verzwijgt men graag de feiten. Hoe vaak gebruikte iemand al niet geweld, vol van woede en haat, en schoot blindelings tussen feest- vierders, stak branden aan of plaatste bommen - ja, zo sterven velen. Daarom willen wij zeggen: Een Getroffene Laat ons het zwijgen verbreken. Moeten wij niet de haat benoemen die vaak de aanleiding was? 05 Koraal Allen Laat rechtspraak en wetten gelijk zijn, ongeacht hoe jullie elkaar liefhebben. Leg na zulke lijdenstijd vast dat recht- vaardigheid heerst in liefde en vreugde. Weerspreek al het gedachtegoed, dat iedere liefde geweld aandoet. 06 Recitatief Verteller Omars bloedbad in Orlando kostte vijftig mensen daar het leven. En het gebeurde in de drukte en het plezier van de latino- dansnacht, zonder waarschuwing vooraf, zoals sommigen zich waarschijnlijk wel kunnen herinneren. Het is echter geen uitzondering dat iemand van mening is dat het goed is een mens om te brengen omdat hij liefheeft. 07 Aria Alt De normen, die mij alleen zonden doen waarnemen, ketenen mijn geest. Als ik mij van alle verkeerde oordelen volledig kan bevrijden, zal ik helemaal gezond worden. 08 Recitatief Verteller Al te vaak kunnen de mensen echter het volgende nog niet: liefhebben, wie zij willen. 09 Aria Sopraan Ik volg je eveneens met verheugde stappen en laat haar niet los, de liefde, mijn licht. Ondersteun mijn schreden en houd niet op elkaar lief te hebben, te kussen, te waarderen. 10 Recitatief Verteller In het jaar zeventiendertig stond Josua Wilts voor de rechter. Hij was een drinkebroer, gemeen en werkte als koster in de Dom van Utrecht. Juist daar had hij vreemden aangevallen. En zijn jongere zus, die de Raad van Utrecht bekend was, trad naar voren en beschuldigde hem van andere wandaden, waarop zij Josua erbij riepen. Toen sprak de zus diep verontwaardigd tot haar broer: De Zuster En bovendien sla je ook nog je kinderen! Verteller Hij sprak: Josua Wilts Dat klopt niet. Verteller Toen zwegen echter de zus en de kinderen. Hij had ze geïntimideerd en hij was kwaadaardig, ze waren bang geworden. Josua stond echter bij hen en piekerde ernstig. Een van de rechters vroeg Josua tenslotte wat hij over de hele kwestie te zeggenhad. Josua antwoordde hem: Josua Wilts Ik wil vrij en openbaar bekennen voor deze rechtbank: Ik heb zeker soms te veel gedronken en kwaad gedaan, vooral op zondag in de dom van Utrecht, maar ik heb daar niet met mannen gehoereerd. Waarom vraag je daar niet naar? Vraag het mij toch, vraag mij naar de lusten van Sodom die ik in de Dom gezien heb. Weet daarbij, de meest duivelse hoer is Zacharias Wilsma! Verteller Toen hij dat echter beweerd had, liet de rechter gewoon en zonder te aarzelen Wilsma arresteren en sprak: Een Utrechts Rechter Kleed hem uit en lever hem over aan de marteling! Verteller Wilsma antwoordde echter: Zacharias Wilsma Als ik iets fouts heb gedaan, bewijs dan dat het slecht was. Maar als het goed was wat ik heb gedaan, waarom sla je me dan? 11 Koraal Allen Wie heeft je zo geslagen, mijn vriend, en je met klappen zo toegetakeld? Het is toch geen zonde, te voelen zoals jij voelt nee, misdaden zijn dat niet. Je hebt toch maar één leven, meer is je niet gegeven, Je toont het gewoon zoals het is. Dat heeft ze zo boos gemaakt, de ellende die jou treft, en het dom geworden leger van martelingen. 12 Recitatief & koor Verteller En Wilsma noemde hen, naakt en afgebeuld als hij was, honderdveertig vrienden. Baron Frederick had geen vermoeden, tot zij tegen hem zeiden: Allen Ben jij geen volgeling van Sodom? Verteller Hij ontkende het en zei: Frederik Adriaan van Reede van Renswoude Dat ben ik niet. Verteller In de stad gingen pamfletten vol kwaadsprekerij rond en Frederick moest zich opnieuw verweren: Een Agitator Zag men je niet aan de gang in de domtoren? Verteller Toen ontkende Frederick opnieuw, maar hij wist dat er geen ontkomen aan was. Toen herinnerde Frederick zich de kussen van Wilsma, ging naar buiten en huilde bittere tranen. 13 Aria Tenor Ach, waar moet ik het toch zoeken, waar vind ik troost? Blijf ik hier en verdraag de spot en afschuw in ieders blikken? De wereld kan mij echt niet helpen, en in mijn hart boort de pijn van mijn misdaad, dat ik uit angst de liefde heb verloochend. 14 Koraal Allen Iedereen die niet terugdenkt, een dergelijke dood ontkent, en niet bij de eerste blik bitter begint te huilen. Kom, jullie slachtoffers en klaag aan wie geen boete wil doen, laat van wie jullie onrecht heeft aangedaan, het geweten spreken. TWEEDE DEEL 15 Koraal Allen Diegene, die nu wordt herdacht, heeft niets kwaads gedaan, hij werd heimelijk, in de nacht als een dief gevangen, ontvoert door harteloze mensen en vals beschuldigd, uitgelachen, bespot en bespuwd, zoals nu hier wordt gezegd. 16 Recitatief & koor Verteller Naar Halberstadt in Pruissen, wij schrijven het jaar zeventientwintig, gaat nu de reis. Daar werd een persoon ervan beschuldigd als vrouw samen te leven met een vrouw: Lagrantinus Rosenstengel. De rechter zocht uit wat er aan de hand was en zei: Een Rechter in Halberstadt Waarvan beschuldigen jullie deze mens? Verteller Ze antwoordden hem en zeiden daarbij: De Verwanten Als zij geen dochter van Satan was, hadden we haar niet aan je overgeleverd. Verteller Toen zei de rechter tegen hen: Een Rechter in Halberstadt Als hij toch helemaal geen man is, hoe is hij dan de man van jullie dochter geworden? Verteller De aanklagers zeiden tegen hem: De Verwanten Haar leven was niets anders dan een leugen! Verteller De eigen schoonmoeder van Lagrantinus was erachter gekomen dat haar schoonzoon een vrouwen- lichaam had. Toen ging de rechter zelf naar binnen, naar de gevangene, nam hem apart en sprak tot hem: Een Rechter in Halberstadt Vrouw of man, wat ben je? Verteller En hij antwoordde: Lagrantinus Rosenstengel Vraag je dat uit jezelf, of hebben anderen je op het idee gebracht? Verteller De rechter antwoordde: Een Rechter in Halberstadt Het is heel eenvoudig: je bent door je schoonmoeder en je verwanten bij mij aangegeven, wat gaat er in je om? Verteller En hij antwoordde: Lagrantinus Rosenstengel Ik weet niet wie ik werkelijk ben. Als men zou zien, wie ik werkelijk ben, zouden alle rechters ervoor strijden dat ik als echtgenoot kan samenleven met mijn echtgenote, maar nu is mijn vlees dat van een vrouw. 17 Koraal Allen Men kan met zijn verstand niet bedenken, waarmee men zo’n leven moet vergelijken. Jullie kunnen met jullie zware leven een voorbeeld geven. 18 Recitatief & koor Verteller Toen zei de rechter tegen hem: Een Rechter in Halberstadt Ben je dan toch een man? Verteller En hij antwoordde: Lagrantinus Rosenstengel Jij zegt het: ik ben een man. Ik ben geboren en in de wereld gekomen om als vrouw te verschijnen. En wat de waarheid is, is alleen mijn beslissing. Verteller Toen zei de rechter tegen hem: Een Rechter in Halberstadt Wat is waarheid? Verteller En toen hij dat gezegd had, ging hij weer naar buiten naar de aanklagers en hij zei tegen hen: Een Rechter in Halberstadt Ik kan geen schuld in hem vinden. Hij leidt een gelukkig huwelijk en heeft zijn vrouw niet gedwongen. Willen jullie nu dat ik dit paar bestraf en ze van elkaar scheidt? Verteller Daar schreeuwden ze allemaal woedend en zeiden: De Verwanten Dit monster, duivelsgebroed, dit monster is een satanskind! Verteller Maar satanskind is een uiting van haat. Dat deed de rechter huiveren, hij rilde van afschuw. 19 Arioso Bas Aanschouw, mijn verstand, en betreur oprecht, in bitter bewustzijn en met diepe beklemming in het hart, hoe het de wereld vergaat in zorgen en pijn: Hoe de domheid hier een zonde ziet in liefdesgevoelens. Het kan tot inzicht leiden, een dergelijk lijden; dus bekijk dat wat er is, zonder vooroordelen. 20 Aria Tenor Overdenk hoe het menselijk omhulsel in alles wat het omvat op de schoonheid lijkt. En dat, nadat de golven van de hoogmoed van ons vooroordeel zijn verdwenen, de allermooiste regenboog staat voor iedereen, gelijk en waardevrij. 21 Recitatief & koor Markus De schoonmoeder toonde een fallus van leer, die hij zich had omgegespt, en gaf hem door in de kring, waarop ze honend zeiden: De Verwanten Wees gegroet, jij onecht mannetje! Verteller En spuugden op de grond. Toen nam de rechter weer het woord en zei tegen hen: Een Rechter in Halberstadt Kijk, ik breng hem nu naar buiten, zodat jullie zien dat ik geen schuld in hem kan vinden. Verteller Daar stond Lagrantinus zelf en droeg een rokkostuum en broekjurk. En hij zei tegen hen: Een Rechter in Halberstadt Kijk toch, wat een mens! Verteller Toen de schoonmoeder en de verwanten dat hoorden, schreeuwden zij en zeiden: De Verwanten Doodt haar, doodt haar! Verteller De rechter zei tegen hen: Een Rechter in Halberstadt Dit huwelijk werkt voor beiden en ik kan geen schuld in hen vinden. Verteller De aanklagers antwoordden: De Verwanten Wij hebben een wet, en volgens die wet moet zij sterven. Want zij gaat in tegen Gods plan. Verteller Toen de rechter die woorden hoorde, aarzelde hij nog meer en ging het gerechtsgebouw binnen en sprak tegen de echtgenoot: Een Rechter in Halberstadt Wat moet ik doen? Verteller Lagrantinus gaf hem geen antwoord. Toen zei de rechter tegen hem: Een Rechter in Halberstadt Praat je niet met mij? Weet je niet dat ik de macht heb je te veroordelen en de macht heb om je vrij te spreken? Verteller De man antwoordde: Lagrantinus Rosenstengel Je zou geen macht over mij hebben als die niet van bovenaf aan je was gegeven; daarom wil hij, die mij als mens zo heeft geschapen, dat het is zoals het is. Verteller Vanaf dat moment zocht hij naar een uitweg om hem vrij te laten. 22 Koraal Allen Door jouw oordeel, jij rechter, kan hij de vrijheid krijgen. Jouw twijfel laat ons niet met rust, en nemen wij serieus; Als jij rechtvaardig durft te zijn, zal onze weg veel gemakkelijker zijn. 23 Recitatief & koor Verteller Maar de aanklagers schreeuwden: De Verwanten Als je deze persoon vrijlaat, ben je geen vriend van het geloof; want wie zichzelf tot man maakt, gaat in tegen de schepping. Verteller Toen de rechter die woorden hoorde, schreef hij een brief en stuurde die naar de koning, met daarin een oordeel met schuldigverklaring, maar waarbij hij besloot om de schuldige uit genade te sparen. Drie weken later kwam het decreet van de koning en hij zei tegen de aanklagers: Een Rechter in Halberstadt Nu krijgen jullie je zin! Verteller Ze schreeuwden allemaal: De Verwanten Weg, weg met haar, stel haar terecht! Verteller Toen zei de rechter tegen hen: Een Rechter in Halberstadt Ja, de koning geeft het bevel tot terechtstelling. Verteller De hele kring antwoordde: De Verwanten Ja, ja, het antwoord is volstrekt duidelijk: ze moet dood. Verteller Toen leverde hij hem over om hem te laten onthoofden. En zij grepen Lagrantinus en namen hem mee. Zonder een woord te zeggen liep hij naar de plaats van terechtstelling, die bij de vissersmarkt lag, niet ver weg van de dom in het stadje Halberstadt. 24 Aria & koor Bas Haast je, beproefde zielen, verlaat je martelkelders, haast je – Waarheen? – naar de stad van de dood. Neem het werk van de hoop aan, vlucht – Waarvoor? – de kracht van de angsten, jullie gedijen biedt kansen. Haast je, beproefde zielen, verlaat je martelkelders, haast je – Waarheen? – naar Halberstadt. 25 Recitatief & koor Verteller Daar onthoofden ze hem en ook zijn echtgenote werd veroordeeld: drie jaar tuchthuis en verbanning. De rechter schreef echter een protest en voegde dat bij het dossier. Dat protest was als volgt: Verteller ‘De uitspraak was alleen de uitspraak van de koning.’ Verteller Dit protest lazen veel aanklagers, want het werd naar iedereen gestuurd die erin vermeld stond. En de tekst was geschreven op een heel eenvoudige, duidelijke en niet mis te verstane manier. Toen spraken de schoonmoeder en de aanklagers tegen de rechter: Allen Twijfel niet aan het oordeel van de koning, geef het toe en wees tevreden: gelukkig heeft de koning geoordeeld. Verteller De rechter antwoordde: Een Rechter in Halberstadt Wat ik geschreven heb, dat heb ik geschreven. 26 Koraal Allen Op de bodem van mijn hart zijn het jouw naam en jouw lijden alleen die altijd en elk uur fonkelen, daarom zal ik waakzaam zijn. Ik neem jouw leven als voorbeeld in de ellende, en zal niet vergeven de onrechtvaardige dood. 27 Recitatief & koor Verteller Laten wij nu een andere scène aan- schouwen, in Tsjetsjenië, en weliswaar niet in het verleden, maar in het nu: iedereen die openlijk homoseksueel is, loopt gevaar gevangen te worden gezet, te worden gefolterd en gedood. Hier wordt het geweld echter heel openlijk, van bovenaf verordend door de staat. Zo wordt op de staatszender medegedeeld: Ramsan Kadyrow’s Verklaring Doodt je homoseksuele kinderen! En zonder te aarzelen, anders doen wij het wel. Verteller Dagelijks worden homo’s ontvoerd. Ze verdwijnen. Ze brengen de ontvoerden naar verborgen kampen, waar ze dagenlang worden gemarteld en worden mishandeld. Dat blijkt uit geleakte foto’s. Er werden echter onder anderen ook twee broers ontvoerd: Ismail Isajew, net achttien, een activist, evenals Salech Magamadow. En op een illegale foto was een slachtoffer te zien dat er halfdood bij lag. Er roept een man vertwijfeld: Ismaël Isajew’s Geliefde Nee, kijk toch, het is mijn vriend. Verteller Daarna zegt hij, helemaal in tranen: Ismaël Isajew’s Geliefde Kijk toch, daar sterft mijn geliefde. 28 Choral Allen Vandaag weten we maar al te goed van de folterdaden, steeds opnieuw overwint de moed om het onrecht te verraden. O, mens, stel orde op zaken, laat de willekeur niet overwinnen. Maak al het leed openbaar, laat je niet bedriegen. 29 Recitatief Verteller Er kunnen hier nog vele namen worden genoemd. Bijvoorbeeld die van Kleo Flores, een lesbische activiste, tijdens een bustocht verdwenen, ontvoerd, in Mexico. Men vond haar terug, gefolterd en in stukken gesneden. Mariella Franco, die streed voor meer vrouwenrechten en getrouwd was met haar vriendin, verging het niet anders. Aan dergelijke haatmisdrijven is tot op de dag van vandaag geen einde gekomen. Daarom: Een Andere Getroffene Niets is volbracht. 30 Aria Alt Niets is volbracht, geen troost voor de gekwelde harten: ‘De moordenaars vrij,’ een zin die de pijn van de slachtoffers hoont. Waar zijn de redders, waar de kracht? Wie leidt de strijd? Niets is volbracht. 31 Recitatief Verteller Te velen zijn dood. Zijn tot zwijgen gebracht. 32 Aria & koor Bas Als ik dit hoor, moet ik ernaar vragen, als ik luister, moet ik mij afvragen: Zo velen zijn dood, ja doodgeslagen, en ik, ik wist er niets van, heb er niets tegen gedaan. In hoeverre ben ik er schuldig aan? Kan ik uit die pijn en het sterven enige troost putten? Is er toch nog hoop voor mij? Weliswaar valt er niets met zekerheid te zeggen; maar als ik van binnen kijk denk ik stilzwijgend: ja. Allen De hoop, die dood leek te zijn, leeft toch eeuwig door, opdat ik in alle ellende, mij daar op richt. Want daarvan blijft toch steeds een rest behouden, die door niets kan worden bezwaard, want ik weet immers wat vaststaat, dat mijn eis terecht is. 33 Recitatief Verteller In Ninive gooien ze homo’s van het dak, vanaf de tiende verdieping vallen ze naar hun dood. In Rusland jagen ze op queers met honden en dat gebeurt ook in Lagos. En dat zijn slechts enkele van de honderden voorbeelden. 34 Arioso Tenor Mijn hart, nu de hele wereld met al dat lijden meelijdt, omdat men het toekijken niet meer vermijdt: Het recht raakt verscheurd, een staat stort in, de willekeur leeft op en ophitsers polariseren – ja, zoveel onrecht vindt er plaats... wat wil je daar in je eentje aan doen? 35 Aria Sopraan Smelt weg, mijn hart, in stromen van tranen, tot eer van de doden. Klaag de wereld en de hemel je nood: zo velen zijn dood. 36 Recitatief Verteller De doden echter, die bij naam worden genoemd, daarvan wordt niemand vergeten, zelfs niet bij die vele moorden, (want het aantal daarvan is immers zeer hoog), en van wie de namen worden opgeschreven, blijven de daden in herinnering behouden en raken niet in vergetelheid. Dit wordt gedaan door steungroepen, die zich zo blootstellen aan vervolging. En hun werk wordt vaak sterk gehinderd. Als we echter horen van de gruwelen die zij meemaakten en wie daarbij is gestorven, schrikken we alleen al van de aantallen. En zo komen we uit bij de vraag: heerst er daarbuiten echt nog altijd zoveel haat? Ja, en veel daarvan vindt plaats op klaarlichte dag. En wie het ziet gebeuren, moet daarvan getuigenis afleggen en die getuigenis is waar, zolang eenieder voor zichzelf weet dat hij werkelijk de waarheid spreekt, opdat jullie het zien. Want: jullie hebben het gehoord, voor veel plaatsen moet worden gezegd: Een Getroffene ‘Nog steeds is iemand die queer is, in gevaar.’ Verteller En daarnaast is ook deze zin waar: Een Getroffene ‘Het is gebeurd en zal ook niet vanzelf stoppen.’ 37 Koraal Allen O help, kennis, zichtbaarheid van zo veel lijden, dat wij ons altijd herinneren, vooroordelen vermijden. Ieder woord en alle consequenties met vrucht overdenken en daarbij voorkomend, waakzaam en omzichtig te werk gaan. 38 [weggelaten in deze versie] 39 Koor Allen Rust zacht, ontelbare beenderen, jullie lijden ontken ik niet meer, rust zacht en breng ook mij tot rust. Het graf, dat voor jullie bestemd is, en spijtig genoeg jullie ellende omvat, moet voor ons een opdracht zijn, om steeds echt te luisteren. 40 Koraal Allen Ach ja, of er nu engeltjes zoiets als mijn ziel ergens heen dragen... Als het lijf, hoe het ook moge zijn, zou worden aanvaard, zonder smart en pijn, zonder dat er vragen bij worden gesteld... Het zou voor mij mooi genoeg zijn, als mijn ogen het leven zouden zien in alle vreugde, of vrouw, divers of man. Jullie toehoorders, horen jullie mij? Dat zou alvast een begin zijn. Vertaling: textual - Koert Braches, deels ontleend aan een vertaling van Ria van Hengel, Festival Oude Muziek Utrecht |
FIRST PART
01 Choir All Behold those people whose existence is made shameful in all lands! Show us through your passion that, because of your human nature, at all times, and even through utter humiliation, you people are despised. 02 Recitative & choir Narrator Luis and his friends went to Orlando in the evening, to a nightclub, the destination of Luis and his friends. But Omar, who shot at them, also knew the place, because gay men often met dates at the club. Since Omar had decided that he wanted to carry out an attack in the club, he came there heavily armed with Glock and shotgun. And because WE now know everything that was going to happen there, someone stands up and asks the question: An Affected One Why did he do it? Narrator But people dismiss the question: The Press Coincidence. Coincidence. In some bar or other. Narrator He contradicts them: An Affected One No. That’s not true. Narrator But Omar, who was shot dead, can no longer tell us. Now he clearly states: ‘No. That’s not true!’ Many are embarrassed and look away. He asks them again: An Affected One Why did he do it? Narrator But they again say: The Press Coincidence. Coincidence. In some bar or other. Narrator But we give this answer: An Affected One The attack was the murder of gays. This sort of deed should be given a name. 03 Chorale All Taboo love, a different kind of love, has sent you along a road of torture. We live in a world of joy and delight, while others suffer. 04 Recitative Narrator Only it was all soon played down, the way people do that kind of thing: if queer individuals are the victims, people prefer to keep the facts quiet. How many times has someone used violence, full of rage and hatred, and fired shots indiscriminately at revellers, set fires or left bombs - yes, that’s how many die. That’s why we want to say: An Affected One Let us end the silence. Should we not give a name to the hatred that has often been at the root of it all? 05 Chorale All Let justice and the law be the same, irrespective of the way you show each other love. After such a time of suffering, stipulate that justice prevails in love and joy. Repudiate philosophy and ideas that violate love of any kind. 06 Recitative Narrator Omar’s massacre in Orlando resulted in the death of 50 people. And it happened in the hustle and bustle, the fun of the Latino dance night; there was no warning, as some will probably remember. But it is not an isolated case that someone thinks it’s right to kill a person because they love. 07 Aria Alto The norms, that make me see only sin, enchain my spirit. If I can free myself completely from all misguided concepts, I will be fully healed. 08 Recitative Narrator But all too often people still cannot do this: love whomever they want. 09 Aria Soprano I follow you too with joyful steps and cling to her, my love, my light. Support my footsteps and do not stop loving each other, kissing, cherishing each other. 10 Recitative Narrator In the year seventeen thirty, Josua Wilts was put on trial. He was a drunkard, a malicious man; he worked as a verger at Utrecht Cathedral. It was there that he attacked some strangers. And his younger sister, who was known to the Council of Utrecht, stood up and accused him of even more wrong-doing, so they called Josua in. The sister then spoke full of outrage to her brother: The Sister And furthermore you even beat your children! Narrator He said: Josua Wilts That’s not true. Narrator Then his sister and the children were silent. They were intimidated by him because he was evil, and they were afraid. Josua stood with them, broodily. Finally, one of the judges asked Josua what he had to say about it all. Josua answered him: Josua Wilts I want to confess freely and publicly before the court: I have certainly drunk too much at times and acted wickedly, especially on Sundays in Utrecht Cathedral, but I have not fornicated with men there. Why don’t you ask about this? Ask me about it, ask about Sodom’s lusts, which I have witnessed in the cathedral. Know that the most devilish whore is called Zacharias Wilsma! Narrator And when he made that accusation, the judge without further deliberation had Wilsma immediately arrested, and said: An Utrecht Judge Strip him and hand him over to be tortured! Narrator But Wilsma answered: Zacharias Wilsma If I have done wrong, produce evidence to prove it was evil; but if it was not evil, why do you beat me? 11 Chorale All Who has beaten you so, my friend, and dealt you such blows? It is not a sin to feel like you do; no, that’s not a crime. You only have one life it’s all you’ve been given, you let it be seen as it is. That is what has provoked them, the misery that has befallen you, and the stupefied army of martyrs. 12 Recitative & choir Narrator And Wilsma, after being whipped naked, Told them the names of one hundred forty friends. Baron Frederick didn’t know what was going on until they asked him: All Are you not a disciple of Sodom? Narrator But he denied it and said: Frederik Adriaan van Reede van Renswoude No, I am not. Narrator Leaflets full of slander circulated in the city, and Frederick had to defend himself again: An Agitator Did people not see you doing it in the cathedral tower? Narrator Then Fredrick denied it again, but he knew, there was no escape. Then Fredrick remembered Wilsma’s kisses and went out and wept bitterly. 13 Aria Tenor Oh, where should I look, where can I find comfort? Should I stay here and put up with everyone’s scorn and looks of loathing? The world can give me no counsel, and my heart is riven with the pains of my crime, denying love because of fear. 14 Chorale All Anyone who does not think back denies a similar death, and not at the first glance starts shedding bitter tears. Come, you victims, and accuse those who will not atone; let those who have wronged you listen to their consciences. SECOND PART 15 Chorale All He, who is now remembered has done no evil. Secretly, in the night, he was arrested like a thief, abducted by heartless people and falsely accused, ridiculed, scorned, and spat upon, as we here now state. 16 Recitative & choir Narrator The journey now takes us to Halberstadt in Prussia, in the year seventeen twenty. A person in the city was accused of being a woman who lived with another woman: Lagrantinus Rosenstengel. The judge investigated the situation and said: A Judge in Halberstadt What charges do you bring against this person? Narrator They answered him, saying: The Relatives If she were not a daughter of Satan, we would not have handed her over to you. Narrator Then the judge said to them: A Judge in Halberstadt If he were not a man, how did he become your daughter’s husband? Narrator Then the plaintiffs said to him: The Relatives Her life was nothing but a lie! Narrator Lagrantinus’ own mother-in-law had discovered that her son-in-law had the body of a female. Then the judge himself went to the prisoner, took him to one side and spoke to him: A Judge in Halberstadt Woman or man, what are you? Narrator And he answered: Lagrantinus Rosenstengel Is that question your own idea, or have others put you up to it? Narrator The judge answered: A Judge in Halberstadt It’s very simple: you’ve been reported by your mother-in-law and your relatives, what’s going on with you? Narrator And he answered: Lagrantinus Rosenstengel I don’t know who I really am. If people could see the person I really am, every judge would argue that I should live as a husband together with my wife; but, as it is, my body is that of a woman. 17 Chorale All People are not able to think of anything with which they can compare this kind of life. You people can offer an example with your difficult lives. 18 Recitative & choir Narrator Then the judge said to him: A Judge in Halberstadt So you are a man then? Narrator And he answered: Lagrantinus Rosenstengel You name it, I am a man. But I was born and came into the world with the appearance of a woman. And where the truth lies is for me alone to decide. Narrator Then the judge said to him: A Judge in Halberstadt What is truth? Narrator And when he had said this, he went out again to the plaintiffs, and said to them: A Judge in Halberstadt I can’t find him guilty of anything. He has a happy marriage, he didn’t force his wife into it. Do you still want me to punish the couple and separate them? Narrator Then they all screamed in rage, saying: The Relatives This monster, devil’s spawn, this monster is a Satan’s child! Narrator But ‘Satan’s child’ is an expression of hatred. It made the judge’s flesh creep; he was horrified. 19 Arioso Bass Contemplate, my mind, with sincere regret, with bitter awareness, and with a heavy heart, how cares and pain are the way of the world: How in this case stupidity assigns sin to feelings of love. It can lead to insight, this kind of suffering; therefore view things without prejudice. 20 Aria Tenor Consider how the human shell and everything it encompasses appears beautiful. And that, after the waves of arrogance have faded from our prejudice, the most beautiful rainbow will stand for all, equally and free of judgement. 21 Recitative & choir Narrator The mother-in-law showed a leather phallus, which he used to strap on to himself, and passed it around. Then sneeringly, they cried: The Relatives All hail, little fake manikin! Narrator And they spat on the ground. Then the judge took the floor again and said to them: A Judge in Halberstadt Look, I’m bringing him in front of you, so you can witness I can’t find him guilty of anything. Narrator Lagrantinus stood there, wearing a justaucorps and trousers. And he said to them: A Judge in Halberstadt Look, what a person! Narrator When his mother-in-law and his relatives heard that, they shouted: The Relatives Kill her, kill her! Narrator The judge said to them: A Judge in Halberstadt This marriage works for both of them and I can find them guilty of nothing. Narrator The plaintiffs answered him: The Relatives We have a law, and the law says she should die; for she has gone against God’s plan. Narrator When the judge heard these words, he was even more unsure of what to do and went back into the courthouse and spoke to the husband: A Judge in Halberstadt What should I do? Narrator Lagrantinus gave him no answer. Then the judge said to him: A Judge in Halberstadt Won’t you speak to me? Don’t you know that I have the power to sentence you, or to acquit you? Narrator The man answered: Lagrantinus Rosenstengel You wouldn’t have power over me if it weren’t given you from above; that’s why he, who created me like this, wants it to be this way. Narrator From then on, he looked for a way to arrange for him to be freed. 22 Chorale All Through your decision, O judge, he could be given his freedom. Your doubt doesn’t leave us in peace, and we take it seriously. If you dared to be just, our path would become much easier. 23 Recitative & choir Narrator But the plaintiffs shouted: The Relatives If you let her go, you are no friend to the Faith; for she who makes herself a man, goes against God’s creation. Narrator When the judge heard these words, he drew up a letter and sent it to the king. It contained a verdict of guilty, but included the decision to show the offender mercy and spare him. Three weeks later the king’s decree arrived, and he told the plaintiffs: A Judge in Halberstadt Now you’ve got your way! Narrator They all shouted: The Relatives Away, away with her. Let her be executed! Narrator Then the judge told them: A Judge in Halberstadt Yes, the king has ordered the execution. Narrator The whole lot of them answered: The Relatives Yes, yes, the answer is crystal clear: she must die. Narrator Then he handed him over to be beheaded. And they took Lagrantinus and led him off. Without a word he went out to the fish market where the execution took place, not far from the cathedral in the town of Halberstadt. 24 Aria & choir Bass Hasten, you souls, put to the test, leave your torture chambers, hasten – Where? – to the city of death. Take up the work of hope, flee – From what? – the power of fear; you might stil have a chance. Hasten, you souls, put to the test, leave your torture chambers, hasten – Where? – to Halberstadt. 25 Recitative & choir Narrator They beheaded him there, and his wife was also sentenced to three years’ imprisonment and banishment. But the judge wrote an official objection and entered it on file, the objection read as follows: Narrator ‘The sentence was that of the king, of him alone.’ Narrator This objection was read by many plaintiffs, for it was sent to everyone listed in it. And it was written in very plain, clear, unequivocal language. Then the mother-in-law and the plaintiffs said to the judge: All Do not question the king’s judgement, accept it and be content: fortunately, the king has passed judgement. Narrator The judge replied: A Judge in Halberstadt What I have written, I have written. 26 Chorale All Deep in my heart, your name and sorrow alone will glitter always, and at every hour; that’s why I’ll be vigilant. I take your life as an example in adversity, and will not forgive your unjust death. 27 Recitative & choir Narrator The scene now changes, let’s look at Chechnya, not in the past but in the present: anyone who is openly homosexual risks imprisonment, torture and death. Violence here is quite open, imposed from above by the state. Here’s an announcement broadcast by the state radio: Ramsan Kadyrow’s Announcement Kill your homosexual children! And do it without hesitation, otherwise we will. Narrator Gay men are abducted every day. They disappear. The abducted people are taken to secret camps, where they are tortured and abused for days. Photographs leaked to the outside world prove it. Among others, two brothers were kidnapped: Ismail Isajew, barely eighteen, an activist, just like Salech Magamadow. Now, in one of the smuggled photos you can see a victim, half dead on the floor. A man shouts in despair: Ismail Isajew’s Lover No, look, that’s my boyfriend. Narrator Afterwards, he says in tears: Ismail Isajew’s Lover Look, there’s my lover’s dying. 28 Chorale All Today we know all too well about the torture; for courage wins the day over and over again, and people call out the injustice. O humankind, put things right, don’t let unfairness prevail. Make public all the suffering, refuse to be lied to. 29 Recitative Narrator Many other names could be listed here. For example Kleo Flores, a lesbian activist, who disappeared on a bus trip, abducted in Mexico. They found her body, tortured and dismembered. Mariella Franco, a champion of women’s rights, who was married to her girlfriend, was given the same treatment. These hate crimes continue to happen today without an end in sight. That’s why: Another Affected One Nothing is finished. 30 Aria Alto Nothing is finished. There’s no comfort for the tortured hearts: ‘The murderers are free’, this statement mocks the victims’ pain. Where are the saviours, where the strength? Who’s leading the fight? Nothing is finished. 31 Recitative Narrator Too many are dead. Too many have been silenced. 32 Aria & choir Bass When I hear this, I have to ask about it; when I listen, I have to ask myself: So many are dead, yes, beaten to death, and I, I knew nothing of it, did nothing to counter it. To what extent am I to blame for this? Can their pain and death bring me any consolation? Is there still some hope for me? It’s true, nothing can be said for certain; but if I look inside myself, I think quietly: yes. All Hope, which seemed dead, still lives without end, allowing me to focus on it despite all the distress. For there always remains something of it, that cannot be disturbed by anything; for I know one thing for certain, that my demand is just. 33 Recitative Narrator In Nineveh, they throw gays from roofs; they fall to their deaths from the tenth floor. In Russia, they hunt queer people with dogs; they do the same in Lagos. And these are just a few of hundreds of examples. 34 Arioso Tenor O my heart, the whole world now sympathises with all that suffering, because people no longer avoid witnessing it: The law is torn apart, states collapse, there’s more unfairness and polarising agitation – yes, there is so much injustice, what can you do about it on your own? 35 Aria Soprano Melt away, my heart, in floods of tears, in honour of the dead. Complain about your distress to the world and to heaven: so many are dead. 36 Recitative Narrator But the dead, whose names are made known, so that no-one is forgotten, despite the sheer number of murders (for so very many have now taken place), and their names are written down, their deeds are preserved in our memory and they will not be not forgotten. This is what support groups do, exposing themselves to persecution. And their work is hampered at every turn. But when we hear of the horrors they have experienced and of those who died along the way, we are horrified by the numbers. And that makes us ask: is there really still so much hatred out there? Yes, and much of it happens in broad daylight. And all who see it must bear witness and their testimony is true, as long as they all know that they speak the truth, so that you can see it too. For: you have heard it has to be said that, in many places: An Affected One ‘Queer people are still in danger.’ Narrator And the following statement is true as well: Another Affected One ‘It has taken place and will not stop by itself.’ 37 Chorale All O, knowledge and the fact that so much suffering is visible, help us never to forget and to avoid prejudice, to give proper consideration to our every word and its consequences, while continuing our work with vigilance and prudence. 38 [omitted in this version] 39 Choir All Rest in peace, you countless remains, I no longer deny your suffering, rest in peace, and bring peace to me as well. The grave, that is reserved for you, and that, alas, encloses your suffering, shall instruct us to keep truly listening. 40 Chorale All Oh, whether little angels carry something like my soul somewhere... If the body, whatever its nature, is received, without pain or anguish, and without questions being asked... It would be good enough for me that my eyes saw life full of joy, whether woman, nonbinary or man. Dear audience, do you hear what I’m saying? That would be a start. Translation: Georg Kroneis, Mike Wilcox |